একৈশ বছৰৰ পাছত আকৌ জটিল পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হৈছে আফগানিস্তান ৷ আফগানিস্তানৰ ৰাজধানী কট্টৰ ইছলামিক সংগঠন তালিবানে দখল কৰাৰ পাছত দেশখনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি আশ্ৰফ ঘানিয়ে পদত্যাগ কৰিছে ৷ ইতিমধ্যে তেও নিজৰ ঘণিষ্ঠ সহযোগীসকলক লৈ আফগানিস্তান এৰিছে ৷ সংবাদ প্ৰতিষ্ঠানৰ খবৰ অনুসৰি , পদত্যাগী ৰাষ্ট্ৰপতি ঘানিয়ে উপ- ৰাষ্ট্ৰপৰি আমিৰুল্লাহ ছালেহ আৰু সহযোগীসকলৰ সৈতে আমেৰিকাত আশ্ৰয় গ্ৰহণ কৰিব ৷ ইয়াৰ লগে লগে দেশখনত ক্ষমতা হস্তান্তৰৰ প্ৰক্ৰিয়াও আৰম্ভ হৈছে ৷অফগানিস্তানৰ অন্তৰ্বৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ মুৰব্বী কোন হ’ব তাক লৈও ব্যাপক চৰ্চা চলিছে ৷ দেশখনৰ প্ৰাক্তণ গৃহমন্ত্ৰী আলি আহমদ জালালি আফগানিস্তানৰ অন্তৰ্বৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ মুৰব্বী হ’ব বুলি ইতিমধ্যে খবৰ ওলাইছে ৷ কাবুলত জন্মগ্ৰহণ কৰিলেও জালালি ১৯৮৭ চন পৰ্যন্ত আমেৰিকাৰ নাগৰিক আছিল ৷ ২০০৩ চনত তেও উভতি গৈছিল আফগানিস্তানলৈ ৷সেই সময়তো দেশখনত ক্ষমতা হস্তান্তৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হৈছিল ৷তেতিয়াও অন্তৰবৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ মুৰব্বীৰ দায়িত্ব তেওকেই দিয়া হৈছিল ৷ ২০০৪ চনত নতুন চৰকাৰ গঠনৰ পাছত তেওক গৃহমন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব দিয়া হৈছিল ৷ এইবাৰো আকৌ অন্তৰ্বৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ মুৰব্বী হিচাপে আলি আহমদ জালালিৰ নামেই উচ্ছাৰিত হৈছে ৷ তালিবানে আফগানিস্তানৰ ক্ষমতা দখল কৰাৰ লগে লগে আন্ত:ৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজনীতিলৈও আহি পৰিছে নতুন মোৰ ৷
ভাৰত আৰু তালিবানৰ মাজৰ সম্পৰ্ক কেনেকুৱা ?
১৯৯৯ চনত ভাৰতৰ পৰা অপহৰণ কৰা হৈছিল এখন যাত্ৰীবাহী বিমান ৷ এই বিমানখন অপহৰণৰ পাছত লৈ যোৱা হৈছিল কান্দাহাৰ বিমান বন্দৰলৈ ৷ কান্দাহাৰ সেই সময়ত তালিবানৰ দখলত আছিল ৷ অপহৃত যাত্ৰীসকলৰ মুক্তিৰ বিষয়টোত মধ্যস্থতাও কৰিছিল তালিবানেই ৷ যাত্ৰীসকলৰ মুক্তিৰ বিনিময়ত ভাৰতে মুকলি কৰি দিবলগীয়া হৈছিল তিনিজনকৈ সন্ত্ৰাসবাদীক ৷ইয়াৰ পূৰ্বে ১৯৯৬ চনত তালিবানে দেশখনৰ ক্ষমতা দখল কৰাৰ পাছত ভাৰতীয় কূটনীতিকসকলে দেশ এৰি আহিবলগীয়া হৈছিল ৷ সেয়ে ভাৰত আৰু তালিবানৰ মাজৰ সম্পৰ্ক সদায় তিক্ততাপূৰ্ণ ৷২০০১ চনত পুণৰ ভাৰত আৰু আফগানিস্তানৰ মাজৰ সম্পৰ্ক যেতিয়া আৰম্ভ হ’ল , তেতিয়া আমেৰিকাৰ সেনাই তালিবানৰ ঘাটিত আক্ৰমণ আৰম্ভ কৰিলে ৷ যাৰ ফলত তালিবানে পিছ হুহুকিবলৈ বাধ্য হয় ৷ তেতিয়াৰে পৰা ভাৰতে আফগানিস্তান চৰকাৰৰ লগত সহযোগিতাৰে কাম কৰি আহিছে ৷ কেৱল ২০২০ চনতে ভাৰতে আফগানিস্তানত ১৫০ টা নতুন প্ৰকল্প ৰূপায়নৰ কথা ঘোষণা কৰিছিল ৷ইয়াৰ পূৰ্বে ২০১৫ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে আফগানিস্তানৰ নতুন সংসদ ভবনো উদ্বোধন কৰিছিল ৷ অৰ্থাৎ ভাৰত আৰু আফগানিস্তান চৰকাৰৰ মাজত দীৰ্ঘদিন ধৰি ভাল সম্পৰ্কই চলি আহিছিল ৷ কিন্তু পুণৰ তালিবান ক্ষমতালৈ ভাৰত আকৌ এক নতুন সংকটৰ সন্মুখীন হৈছে ৷
নতুন পৰিস্থিতিত ভাৰতৰ ভূমিকা কি হ’ব ?
বিগত ফেব্ৰুৱাৰী মাহত আমেৰিকা আৰু তালিবানৰ মাজত বুজাবুজি হোৱাৰ পাছতে আমেৰিকাই আফগানিস্তানৰ পৰা সেনা প্ৰত্যাহাৰ কৰে ৷ ইয়াৰ পাছতে তালিবানী বিদ্ৰোহীয়ে পুণৰ মূৰ দাঙি উঠে ৷ কিন্তু ভাৰত তালিবানৰ লগত বুজাবুজি কৰিবলৈ মুঠেও ইচ্ছুক নহয় ৷যোৱা মাহত ইউৰোপীয় সংঘৰ উপাধ্যক্ষ বোৰবেলৰ সৈতে এক যুটীয়া বিবৃতি জাৰি কৰি ভাৰতৰ বিদেশ মন্ত্ৰী এছ জয়শংকৰে স্পষ্ট কৰি দিছিল যে ভাৰতে কোনো কাৰণতে “ইছলামিক অমিৰত” ৰ সমৰ্থন নকৰে ৷নিজকে ‘ইছলামিক অমিৰত অৱ আফগানিস্তান’ বুলি পৰিচয় দিয়া তালিবানৰ সমৰ্থনত ভাৰত নাই ৷কিন্তু দেওবাৰে আফগানিস্তানত নতুনকৈ ক্ষমতালৈ অহা তালিবানৰ চৰকাৰক মান্যতা দিয়াক লৈ বিবুধিত পৰিছে ভাৰত ৷কাৰণ , তালিবানৰ চৰকাৰক মান্যতা দিবলৈ মুঠেও ইচ্ছুক নহয় ভাৰত ৷ সেইবাবেই আনুষ্ঠানিক স্থিতি প্ৰকাশৰ পূৰ্বে আন দেশসমূহৰ স্থিতিলৈ ভাৰতে অপেক্ষা কৰিছে ৷ কিন্তু শেহতীয়াকৈ বিষয়টোক লৈ আমেৰিকা আৰু ব্ৰিটেইনে নীৰৱতা অৱলম্বন কৰাৰ লগতে পাকিস্তান আৰু ৰাছিয়াই তালিবানলৈ সমৰ্থন আগবঢ়াইছে ৷ স্বাভাৱিকতে ভাৰত এনে পৰিস্থিতিত আফগানিস্তানৰ পট পৰিৱৰ্তনক লৈ দোমোজাত পৰিছে ৷